ห้วยห่ายหลัว หรือ ห้วยหอยสังข์ (Hailuogou Glacier Park) เป็นวนอุทยานธารน้ำแข็งแห่งหนึ่ง ตั้งอยู่ในอำเภอหลูติ้ง (Luding) แคว้นปกครองตนเองชนชาติทิเบตกานจือ มณฑลเสฉวน ห่างจากนครเฉิงตู 319 กิโลเมตร ห่างจากอำเภอคางติ้งซึ่งเป็นเมือง เอกของแคว้นกานจือ 105 กิโลเมตร
ห้วยห่ายหลัว กำเนิดจากลำห้วยที่มีน้ำแข็งเคลื่อนตัวละลาย ณ ลาดเขาด้านตะวันออกของภูเขาก้งก่า ภูเขาก้งก่ามีความสูงเหนือระดับน้ำทะเล 7,556 เมตร ซึ่งเป็นจุดสูงสุดของเทือกเขา เหิงต้วน ห้วยห่ายหลัวไหลจากทางตะวันตกเฉียงใต้สู่ ทางตะวันออกเฉียงเหนือแล้วไหลเข้าแม่น้ำโม่ซีเหอซึ่ง เป็นสาขาของแม่น้ำต้าตู้เหอ
ลำห้วยนี้ยาว 3,017 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 220 ตารางกิโลเมตร ในวนอุทยานนี้มีทั้งธารน้ำแข็งธรรมชาติ ภูเขาหิมะที่สูงสง่าน้ำพุร้อนที่ร้อนสบาย สัตว์ป่าและพฤกษชาติป่าดงดิบดอกไม้ป่าและสมุนไพร จีนโซนหนาวเป็นต้น
ห้วยห่ายหลัว ถูกนิตยสารเนชั่นแนลจีโอกราฟฟิกแห่งประเทศจีน ยกย่องให้เป็น 1 ใน 6 ธารน้ำแข็งที่สวยที่สุดของจีน ที่นี่มีน้ำพุร้อนที่มีแรงเสน่ห์ดึงดูดคู่รักและครอบครัว มีป่าดิบที่คงสภาพดั้งเดิมอย่างดีที่สุด มีป่าธรรมชาติมากพอเทียบกับเกาะแทสเมเนียของประเทศ ออสเตรเลีย มีน้ำตกไหลจากเขาสูงและมีขนบธรรมเนียม ประเพณีของชนเผ่าที่แปลกตาน่าสนใจ
ที่นี่มีป่าต้นไม้ใบกว้างแบบสิบสองพันนา มีป่าต้นสนภูเขาแบบภูเขาฉาง ไป๋ซานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีป่าต้นเบิร์ชแบบที่ราบสูงภาคตะวันตกเฉียงเหนือของจีน มีน้ำพุร้อนหลั่งไหลพลั่งพรูออกปรากฏการณ์ธารน้ำแข็ง ภูเขาหิมะและ น้ำพุร้อนอยู่ในพื้นที่เดียวกัน เป็นสิ่งน่าอัศจรรย์ที่หาเจอยาก น้ำตกน้ำแข็งในห้วยห่ายหลัวเป็นน้ำตกน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่ได้ค้นพบมา ยังเป็นหนึ่งในน้ำตกน้ำแข็งที่มีระดับต่างในการลดลงของน้ำมากที่สุดของโลก ด้วย
เมื่อได้เห็นน้ำตกที่ยิ่งใหญ่คุณจะรู้สึกปลื้มปิติยินดีเป็นอย่าง ยิ่ง เสมือนดั่งได้พ้นจากความผูกพันธ์ของมนุษย์โลก แล้วเข้าสู่อีกโลกหนึ่ง และหลงใหลในเสห่น์พิเศษของ น้ำตกน้ำแข็งอย่างลึกซึ้ง
เมืองโม่ซี ในบริเวณห้วยห่ายหลัวชื่อเป็นภาษามุหยา ซึ่งมีความหมายว่าที่พักในเนินเขา มุหยาเป็นชนเผ่าดั้งเดิมที่อาศัยที่นี่และเคยเจริญรุ่งเรืองในประวัติศาสตร์ บริเวณนี้เป็นเขตย่านรอบตะเข็บในการตั้งถิ่นฐานระหว่างชนชาติทิเบตกับชนชาติ ฮั่น และเป็นเขตรอยต่อระหว่าง เขตเลี้ยงปศุสัตว์กับเขตการเกษตร ในกระบวนการที่ วัฒนธรรมของชาวปศุสัตว์และวัฒนธรรมข้าวชาวฮั่นเกิดความขัดแย้งและผสมกลมกลืน จนได้ยกระดับ และพัฒนาเป็นวัฒนธรรมชายขอบที่มีสีสันเข้มข้น
ชาวพื้นเมืองที่นี่มีชนชาติทิเบต ชนชาติฮั่น ชนชาติโลโลและเผ่ามุหยา เป็นหลักขนบธรรมเนียมต่างๆ เช่นพิธีแต่งงาน พิธีฌา- ปณกิจ เป็นต้น ซึ่งยังคงรักษาประเพณีดั้งเดิมของชนชาติทิเบตไว้
เมื่อยืนอยู่ที่เชิงเขาห้วยห่ายหลัว ชะเง้อมองภูเขาหิมะ ก้งก่าอันยิ่งใหญ่เกรียงไกรที่มีหิมะปกคลุงตลอดปี ทำให้เกิดความเคารพเลื่อมใสศรัทธาอย่างสุดซึ้ง พอพระอาทิตย์ส่องแสงยังเขาหิมะ ปรากฏเป็นทิวทัศน์อันแพรวพรายรุ่งโรจน์สุดสายตาสวยงดงามเป็นอย่างยิ่ง บนแผ่นดินที่เต็มไปด้วยหิมะและน้ำแข็งนี้ กลับมีบ่อน้ำพุร้อนที่มีอุณหภูมิถึง 90 องศา นี่ก็คือค่ายที่พักน้ำพุร้อนหมายเลข 2 ของห้วยห่ายหลัว
นักท่องเที่ยวเข้ามายังพื้นที่เหมือนแดนสวรรค์แห่งนี้สามารถนั่งแช่น้ำพุ ร้อนอย่างสุขสบาย สระน้ำพุที่น้ำใสสีครามนั้น เสมือนทะเลย่อ ส่วนในช่วงฤดูร้อนได้ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทุกสารทิศของโลก
ห้วยห่ายหลัว เป็นกลุ่มธารน้ำแข็งที่มีธารน้ำแข็งลักษณะทะเลมากที่สุดขนาดใหญ่ที่สุด ใกล้กับเส้นศูนย์สูตรที่ สุดและมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลต่ำมากที่สุดของประเทศจีน โดยมีธารน้ำแข็งใหญ่เล็กทั้งหมด 110 กว่าสาย เมื่อเราเดินอยู่ในป่าดงดิบนี้ ธารน้ำแข็งยังเป็นสิ่งที่ห่างไกลจากเรา เพราะริมทางเต็มไปด้วยต้นไม้สูงระฟ้าและแมกไม้เขียวขจี
ไม่ว่าไปทางไหนก็มีน้ำพุหวานชุ่มคอทุกที่ น้ำพุเหล่านี้บ้างก็พลั่งพรูจากใต้ดิน บ้างก็เป็นธารน้ำใสๆบ้างก็เป็นน้ำตกที่ไหลลงจากหน้าผา น้ำไหล อย่างเบาๆ ช้าๆ เสมือนม่านที่สานด้วยลูกเพชรพลอยที่สวยงาม แสงแดดสาดสู่น้ำตกน้ำแข็งสีน้ำเงิน สะท้อน แสงสว่างลานตา น้ำแข็งรูปทรงหลากหลายต่างๆ และ “เห็ดน้ำแข็ง” ประกอบ เป็นโลกในนิทานของเด็ก
เมื่อเดินบนธารน้ำแข็ง บนธารน้ำแข็งเต็มไปด้วยก้อน น้ำแข็งเล็กๆ เหมือนลูกกรวดเล็กๆตัวหนักๆมากมาย กรวดน้ำแข็งอันมากมายเหล่านี้ปกพื้นดินที่ลำห้วยอย่างหนาแน่น ห้วยห่ายหลัวมีธารน้ำแข็งใหญ่เล็กมากมาย ธารน้ำแข็งใหญ่ที่สุดคือธารน้ำเข็งหมายเลข 1 ซึ่งปกติ ก็เรียกว่าน้ำตกใหญ่ยาวประมาณ 14 กิโลเมตร
ถ้ามองจากค่ายที่พักหมายเลข 4 จะเห็นน้ำตกกว้าง 1,100 เมตรมีระดับต่างในการลดลงของน้ำถึง 1,080 เมตร น้ำตกน้ำแข็งเสมือนทางช้างเผือกไหลเชี่ยวกรากลงมาจากท้องฟ้า ทิวทัศน์อันมหัศจรรย์ที่ไม่เคยมีมาก่อนและจะไม่มีในที่ อื่นนี้ หากไม่ได้เห็นกับตา อาจไม่มีคำใดคำหนึ่งสามารถ มาพรรณนาความแปลกประหลาดและความใหญ่โตน่าตื่นตาตื่นใจของน้ำตกนี้ได้ ตอนท้ายของธารน้ำตกน้ำแข็ง ลึกเข้าในป่าประมาณ 6 กิโลเมตร ก่อเกิดทิวทัศน์มหัศจรรย์ที่มีธารน้ำแข็งกับป่าดงสามารถอยู่ร่วมกัน
เมื่อยืนบนค่ายหมายเลข 3 ของห้วยห่ายหลัว ชมอาทิตย์อุทัยที่เหลืองอร่ามงามตา พอแดดกล้าก็สาดแสงแวววาว ตอนค่ำแสงจันทร์อันผุดผ่องสุกใสก่อให้เกิดบรรยากาศ อันบริสุทธิ์เคร่งขรึม ข้อมูล เพิ่มเติม นิตยสารแม่ น้ำโขง
